Einde van het selectievoetbal op zondag

Het einde van een tijdperk is aanstaande. Nog exact drie wedstrijden komt ons eerste zondagelftal in actie. Daarna stopt het selectievoetbal op die dag definitief, na een onafgebroken periode van 99 jaar. Al lange tijd is een tendens zichtbaar waarbij het selectievoetbal onder de vlag van de KNVB zich van de zondag naar de zaterdag verplaatst. Het aantal clubs dat in de provincie Zuid-Holland op de tweede dag van het weekend haar wedstrijden afwerkt, is inmiddels sterk afgenomen. Dit voorjaar besloot onze club die ontwikkeling te volgen. Volgend jaar bestaat alleen nog een vlaggenschip op zaterdag. Vandaag, op 28 april, speelt zondag 1 haar laatste thuiswedstrijd. Tegenstander is Nieuw West United uit Amsterdam. Daarna volgen nog verplaatsingen naar FC Ankaraspor en BSM. Op 26 mei speelt Voorschoten '97 zondag 1 haar allerlaatste wedstrijd tegen BSM op Sportpark ’t Rottegat in Bennebroek.

In de afgelopen 99 jaar wisten de hoogste Voorschotense zondagelftallen in totaal 15 titels te veroveren. Die waren verdeeld over SVLV (6x), Randstad Sport (7x) en Voorschoten '97 (2x). Deze kampioenschappen werden behaald in de Diocesaan Haarlemse Voetbalbond (2x), de Leidsche Voetbalbond (8x) en in de ‘grote’ KNVB (5). De primeur was voor SVLV, dat toen nog VVL heette, dat in het seizoen 1927-1928 op glorieuze wijze de titel in de 3^e klasse van de DHVB wist te pakken. De laatste zondagtitel dateert uit het seizoen 2011-2012. Toen werd ons hoogste zondagelftal eerste in de 3^e klasse van de KNVB. Tussen 1925 en 2024 werden drie seizoenen niet uitgespeeld. In de Hongerwinter (1944-1945) werd in Nederland de volledige voetbalcompetitie geschrapt. Dat was niet vanwege de honger en de kou, maar omdat een samenscholingsverbod gold. De Duitsers zagen voetbalwedstrijden als een ongewenste samenkomst van jonge mannen, waarna ze een verbod op voetbalwedstrijden afkondigden. In de seizoenen 2019-2020 en 2020-2021 werd een deel van de wedstrijden ‘gewoon’ afgewerkt, maar werd de eindstreep niet gehaald vanwege Corona. In de totale historie kwamen de Voorschotense standaardteams het vaakst uit tegen Bernardus, LDWS en Teylingen.

De eerste wedstrijd van de oudste rechtsvoorganger van Voorschoten '97, Voetbalvereniging Laurentius (VVL), vond plaats op zondag 20 december 1925. Op die dag speelde VVL 1 tegen RKVV Leiden 3 in de 4^e klasse G van de Diocesaan Haarlemse Voetbalbond (DHVB). Plaats van handeling was het veld aan de huidige Prinses Margrietlaan, dat (toen ook al) schuin achter het Voorschotense gemeentehuis lag. VVL won de wedstrijd met 12-0! Hoewel deze ruime zege hoopgevend was, werd de tweede wedstrijd met 1-2 verloren van Teijlingen 2. De ploeg uit Sassenheim zou dat jaar ook kampioen worden, in de eindstand gevolgd door Lisse 3 en VVL 1. Die allereerste tegenstander (‘RKVV Leiden’) was opgericht in 1921, maar belandde in de jaren’30 in zwaar weer vanwege de economische crisis. Diverse Rooms-Katholieke verenigingen uit Leiden besloten daarop de handen ineen te slaan. Op 6 augustus 1936 fuseerden RKVV Leiden, Rood Wit, Kolping Boys en De Bataven tot een nieuwe Katholieke vereniging: DoCoS! Door Combinatie Sterk, de club die anno 2024 nog steeds floreert aan de Haagse Schouwweg, was dus 99 jaar geleden in feite de allereerste tegenstander van Voorschoten '97!  

Dat VVL pas op 20 december haar eerste wedstrijd speelde in het seizoen 1925-1926, had een reden. Van 1921 tot en met 1925 bestond al een Katholieke voetbalclub in Voorschoten (‘SLC’), die gelieerd was aan de Laurentiuskerk. In 1925 werd besloten de vereniging los te koppelen van de kerk en als zelfstandige Katholieke vereniging door te laten starten. Dat resulteerde op 15 september 1925 in de oprichting van VVL. Daarmee was de oudste rechtsvoorganger van Voorschoten '97 officieel geboren. Na de formele oprichting op 15 september volgden enkele rommelige maanden, waarin de nieuwe club al operationeel was, maar de oude (SLC) nog niet volledig was opgedoekt. Nadat alle problemen waren opgelost, meldde de Leidsche Courant op 19 december 1925 ‘dat een nieuwe vereeniging, genaamd VVL, was herboren en haar intrede had gedaan in de competitie’. Een dag later al stond de wedstrijd tegen Leiden 3 op het programma. In die tijd kenden de voetbalbonden nog niet het onderscheid tussen klassen met standaardelftallen en klassen met ‘overige senioren’. Alle teams speelden door elkaar, waarbij zij in beginsel wel op sterkte waren ingedeeld.

Aan het begin van de vorige eeuw (rond 1900) was zondagvoetbal de standaard. In de hele samenleving was sprake van een zesdaagse werkweek, waardoor alleen de zondag resteerde voor het spelen van voetbal. Rond 1910 kreeg een deel van het kantoorpersoneel in Nederland de beschikking over een vrije zaterdagmiddag. Dit vormde meteen de aanzet tot het spelen van zaterdagmiddagvoetbal. In de decennia die volgden waren steeds meer mensen op zaterdag vrij, waardoor Protestant-Christelijke voetballers de gelegenheid kregen om hun hobby te beoefenen op zaterdag en tegelijk de zondagsrust te respecteren. Zo ontstond langzamerhand het onderscheid tussen het zaterdag- en het zondagvoetbal. Beide groeperingen richtten hun eigen voetbalbonden op, die echter in 1940 door de bezetter allen onder de Nederlandse Voetbalbond werden gebracht. Het onderscheid tussen beide speeldagen bleef echter bestaan. Mensen met een Katholieke en/of een arbeidersklasse achtergrond speelden op zondag, terwijl de Protestants-Christelijken op zaterdag voetbalden. In de decennia die volgden veroverde het zaterdagvoetbal onder invloed van de kracht en traditie van clubs in Spakenburg, Katwijk en Veenendaal een prominente positie, terwijl de machtsbasis voor het zondagvoetbal onder de grote rivieren bleef liggen. Na de eeuwwisseling (in het jaar 2000) vervaagden de religieuze motieven steeds meer en lieten veel verenigingen het pragmatisme prevaleren. De KNVB speelde hierop in, door stapsgewijs het ‘weekendvoetbal’ te introduceren. In 2016 werd een ‘neutrale’ Tweede divisie ingevoerd. Nog maar kortgeleden, in 2023, werden ook de zaterdag- en de zondagcompetities van de derde en vierde divisie en de 1^e klasse samengevoegd. Daarmee werd aangesloten bij de internationale situatie. Immers, van de 211 FIFA landen is Nederland het enige land dat ooit dit onderscheid in speeldagen heeft gehanteerd. Inmiddels zijn de schotten dus tot en met de 1^e klasse geslecht. Los van de landelijke ontwikkeling, blijven sommige dingen regionaal bepaald. In Limburg is van zaterdagvoetbal bijvoorbeeld nog steeds geen sprake. De KNVB heeft bepaald dat verenigingen nog maar één standaardelftal mogen hebben. Clubs die vanuit het verleden over twee eerste elftallen beschikken worden vooralsnog gedoogd. Clubs die echter op dit moment van één naar twee standaardelftallen willen, krijgen daarvoor geen toestemming meer. Dit betekent dat het stopzetten van het zondagvoetbal in Voorschoten een definitief einde betekent. Er is geen weg terug.

In Voorschoten werd het zaterdagvoetbal pas in 1947 geïntroduceerd. Rouwkoop, het latere Randstad Sport, had dat jaar de primeur met een standaardelftal op zaterdag. Het bestaan van twee volwaardige loten aan de stam, leverde in de Voorschotense voetbalhistorie vaak problemen op. Bij Randstad Sport liep de controverse op enig moment zo hoog op, dat de zaterdagtak zich in 1982 afscheidde en verder ging als SV Voorschoten. SVLV was een uitgesproken zondagclub die aanvankelijk zelfs niet open stond voor niet-Katholieke leden. Toen zich aan het begin van de jaren ’60 een veel scorende niet-Katholieke spits uit Amsterdam meldde, stond het bestuur in dubio. Hans Mulder ging dan wel niet naar de kerk, maar zijn levensgevaarlijke rechterbeen kon de club wel verder helpen. Besloten werd dat hij toegelaten werd als spelend lid en uit kon komen voor het eerste elftal, maar dat hij als ‘ongelovige’ geen stemrecht kreeg tijdens de ALV. Het opportunisme was werkelijk grenzeloos.

In 1972 werd ook bij SVLV het zaterdagvoetbal geïntroduceerd. SVLV wilde wel nadrukkelijk haar zondagse identiteit bewaren. Om die reden mochten alleen spelers in één van de zaterdagelftallen uitkomen, als zij niet in aanmerking kwamen voor zondag 1 tot en met 4.

De integratie van alle bloedgroepen in 1997 bij de fusie, leverde behoorlijk wat spanningen op. De club zocht die eerste jaren met horten en stoten naar een nieuwe balans. Uiteindelijk werd die gevonden, hoewel Voorschoten '97 voor een deel uit ‘zaterdagmannen’ en ‘zondagmannen’ bleef bestaan. En die mannen waren vaak heel trots op die achtergrond, gehecht als zij waren aan hun warme verleden bij SVLV, Randstad Sport en SV Voorschoten. Maar tijden veranderden. Zoals dat overal gaat bij integraties, zorgde met name de nieuwe generatie voetballers dat het onderscheid het afgelopen decennium uiteindelijk steeds meer vervaagde binnen de club.

Voorschoten '97 zondag 1 werkt deze periode haar laatste wedstrijden af. Ons clublied begint met de zinnen: ‘Op zaterdag en zondag, dan is het altijd feest; dan wordt er weer gevoetbald, op Sportpark Adegeest’. Vanaf het komende seizoen zullen deze woorden een andere lading hebben. Er zal zeker nog op recreatief niveau op zondag gespeeld blijven worden, maar het gevoel dat Voorschoten '97 een dubbele voetbalidentiteit heeft, zal langzaam wegebben. Tussen 20 december 1925 en 26 mei 2024, als de laatste wedstrijd wordt gespeeld, is zondag-geschiedenis geschreven. En deze geschiedenis zullen wij nooit vergeten.

(Hans Douw)